„100 godina Oktobarske revolucije: povod, nasleđe, perspektive“

U velikoj sali kluba „Fabrika“ Studentskog kulturnog centra Novi Sad, u subotu 28. oktobra održana je diskusiona tribina pod nazivom „100 godina Oktobarske revolucije: povod, nasleđe, perspektive“.

Koliki je značaj imala Oktobarska revolucija i kako je uticala na dešavanja tokom 20. veka govorili su: dr Nevena Jevtić (docentkinja na Odseku za filozofiju Filozofskog fakulteta u Novom Sadu), Vojislav Martinov (kustos, istoričar na Odeljenju za savremenu istoriju Muzeja Vojvodine) i Nikola Vukobratović (glavni urednik hrvatskog izdanja časopisa Le Monde diplomatique). Razgovor je moderirao Miloš Perović.
Učesnici i učesnice razgovora posebno su istakli da je ovaj događaj dramatično uticao na osvajanje novih polja slobode u civilizacijskom razvitku, odnosno da se njime dramatično povećao nivo ljudskih prava na globalnom nivou, pre svega kroz izjednačavanje žena i muškaraca u političkom (opšte pravo glasa za sve građane) i ekonomskom smislu. Osim što je kroz praksu Sovjetskog Saveza odmah nakon revolucije ženama priznato pravo glasa, ova zemlja je bila prva koja koja je priznala pravo na abortus i donela progresivne bračne zakone kakve i danas baštinimo. Ovim događajem je po prvi put u praksi doveden u pitanje odnos rada i kapitala kao najbitnije determinante svih aspekata života u savremenom svetu. Kroz preispitivanje ovog odnosa otvarana su i mnoga, do tad nepoznata, polja slobode, prvenstveno kroz opšte podizanje uslova rada na globalnom nivou i pravedniju raspodelu materijalnih bogatstava, koncept prava na samoopredeljenje naroda koji je srušio dotadašnju sliku sveta podeljenog između kolonijalnih sila i po prvi put u istoriji omogućio mnogim narodima Afrike i Azije da samostalno odlučuju o svojim životima, itd. Iako je revolucija u političkom smislu propala sa propašću njezinog rodnog mesta – Sovjetskog Saveza – mnogi njeni učinci na polju ljudskih prava danas se smatraju podrazumevajućim.

U drugom delu diskusije analiziran je učinak tzv. teorije o totalitarizmu čija je osnovna namera da se izjednače ideologija komunizma sa ideologijom nacizma. Ova teorija već od sredine sedamdesetih godina 20. veka služi kao osnovno metodološko sredstvo obračuna sa nasleđem Oktobarske revolucije, ali i aktivno relativizuje ideologiju nacizma, te prikazuje postojeće kapitalističko društvo kao jedino moguće i poželjno. Ovaj ideološki narativ je danas institucionalizovan kroz niz rezolucija (1996., 2006., 2009.) organa Evropske unije u kojima se i zakonski uobličava ideološka konstrukcija o “dva totalitarizma” čime je ovaj mit ugrađen u same temelje današnje Evropske unije. Učesnici i učesnice debate zaključili su da se u potonjih 30 godina pomoću ove ideološke konstrukcije u Sjedinjenim Državama i Evropskoj uniji vrši permanentan obračun sa nasleđem Oktobarske revolucije, a posredno čak i sa nasleđem Francuske buržoaske revolucije iz 1789. godine. Posledica ovakve ideologizacije istorijskog sećanja, ali i dnevne politike jeste sveopšti izborni porast ekstremne desnice u zemljama EU i SAD.

Razgovor „100 godina Oktobarske revolucije: povod, nasleđe, perspektive“ realizovan je u okviru projekta „European Horizons of 1917 – its significance and lessons learned“ čiji je nosilac Centar za demokratsku trazniciju iz Podgorice (Crna Gora), a partneri: Central European Heritage – Pečuj (Mađarska), Pagani Maurizio Silvio – Milano (Italija), Fundacja Centrum Stosunkow Miedzynarodowych – Varšava (Poljska), European Projects Association – Brisel (Belgija), Udruga Fališ – Šibenik (Hrvatska) i udruženje HMM… – Novi Sad (Srbija). Projekat je podržan od strane Evropske unije kroz program „Evropa za građane i građanke“.